SEÇİMLER İÇİN YİNE ,YENİDEN, AYASOFYA PROVAKASYONU MU? 

Yannis Vasilis Yaylalı

Anlaşılan o ki hükümet ve taraflı  Cumhurbaşkanı önümüzde zamanda yeni seçimlere hazırlık çalışmasının startını verdi.  Türkiye’de bir süredir inanılmaz şekilde toplumun bir kesimini  provoke edecek çabaları gözlemliyoruz.Tabi toplumun bir kesiminde infaala sokacak bu karar,  toplumun diğer kesimin de özellikle milliyetçi-muhafazakar kesimde memnuniyet yaratıyor.Özellikle pandemi sürecini de iyi yönetemeyen hükumetin bu kesimden gelecek tepkileri önlemek ve kendilerini tekrar desteklemesi için Kürtlerden başlayarak yeni yönelimlerin devreye sokulduğunu görüyoruz.

Hükümetin Kürtlere ait belediyelere kayyum atamalarını tekrar başlatması, yine aynı süreçte Kürt mezarlarına saldırıların artması ve ardından Kürtlerin simge isimlerinden Leyla Güven’in de aralarında bulunduğu, CHP’li Berberoğlu’nun da içerisinde dahil edildiği 3 milletvekillerin yargıtay kararlarının kesinleşmesiyle hızlı şekilde kararın TBMM’ye getirilip okutulmasıyla milletvekillkleri düşürüldü ve hepsi TV şovlar eşliğinde tutuklandı. Yine aynı günlerde İstanbul’un Osmanlı tarafından ele geçirilisinin 567.yılı dolayısıyla yeni bir Ayasofya provakasyonuna da start verildi.

Yunanistan, Konstantinopolis’in Osmanlı tarafından  ele geçirilisinin 567.  yıldönümü dolayısıyla Türkiye devletinin yaptığı kutlamalara Ayasofya’yı  da dahil ederek Kur’an’da yer alan fetih süresinin okunmasıyla ilgili gecikmeden tepki verdi.Yunanistan devleti “Bugün, UNESCO tarafından 1935’ten beri müze olarak işlev gören, dünya mirası alanı olarak korunan ve küresel bir anıt olan Ayasofya’nın içinde Kur’an’dan pasajların okunması, sadece buranın anıt olarak tanımlanması adına kabul edilemez bir girişim değil, aynı zamanda dünyadaki Hristiyanların dini duygularına da bir hakarettir. Bu eylem uluslararası topluma hakarettir ve bir kez daha Türkiye’yi ifşa etmektedir. Türkiye, hem Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesine hem de üyesi olduğu UNESCO’ya saygı göstermekle yükümlüdür. Türkiye’yi bir kez daha uluslararası yükümlülüklerine saygı göstermeye ve iç menfaatleri, Ayasofya kadar önemli bir anıtın çok ayrıcalıklı olan koruyucusu olma rolünün önüne koymayı bırakmaya çağırıyoruz. Ayasofya tüm insanlığa aittir” dedi

Türkiye Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu 24 TV’de gündeme ilişkin açıklamalarda  bulundu . Çavuşoğlu, Yunanistan’ın,Konstantinopolis’in ele geçirilişinin  567. yıl dönümü kapsamında  Ayasofya da ‘fetih süresi’nin okunması etkinliğine yaptıgı eleştirileri değerlendirdi.

Bakan Çavuşoğlu Yunanistan’dan gelen tepkiler üzerine ‘hoşgörülü’ olduklarını bakın nasıl da anlatıyor. “Ayasofya Yunanistan’a bağlı değil, Türkiye Cumhuriyeti’nin bir mülküdür. Yunanistan’ın Ayasofya’da Kur’an-ı Kerim okundu diye sesini çıkarması saçmalık ve haddini aşmaktır”.  Pes doğrusu yani böyle hoşgörü Amerika da bile yoktur. Farklı inançlara saygıdan bahset sonra ” Ayasofya Yunanistan’a bağlı değil, Türkiye Cumhuriyeti’nin bir mülküdür.” Hoşgörü deryasına düşmüş olan Turkiye kesiminin bununla yetinmesini beklemek oldukça ayıp, bakın sonra Çavuşoğlu sözlerine nasıl devam ediyor.  “Bu kadar yüzsüzlük nasıl yapılabilir, nasıl açığa vurur inanamıyor insan. Türkiye toprakları içinde ezanın ya da Kur’an-ı Kerim’in nerede ne zaman okunacağını başkası, Yunanistan belirleyemez” diye de açıklamalarını sürdürdü. Sayın Çavuşoğlu’nun  genel yaklaşımına  baktığımızda dışişleri bakanı gibi değil de sanki propaganda bakanı gibi hareket ettiğini görüyoruz.Yapılan durumun bir açıklaması yok ama hadi Kuran’ı okuduğunuz yer 567 yıl önce  ele geçirilmiş bir yer olmasa, Kuran da o kadar barışçıl bölümler varken Fetih suresi okunmasa ve resmi yalanların dışında zaten çökmek üzere olan bir kentte (567 , Konstantinopolis)katliam, yağma ve tecavüzler olmamış olsa belki kısmen anlayış gösterilebilir ve yaptığınız şey üzerine konuşma dahi  yapmazdık,lakin Helenler de derin izler bırakan bir dönemdi.

Yunanistan’a gelince hiddetiniz o kadar çok ki Yunan hükümetinin verdiği barışçıl mesajı ve koruma isteğini dahi duymuyorsunuz, ya da duymak istemiyorsunuz.Ayasofya’nin insanlığa ait bir yer, değer olduğunu belirtiyor ve  ‘ Türkiye, hem Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesine hem de üyesi olduğu UNESCO’ya saygı göstermekle yükümlüdür. Türkiye’yi bir kez daha uluslararası yükümlülüklerine saygı göstermeye ve iç menfaatleri, Ayasofya kadar önemli bir anıtın çok ayrıcalıklı olan koruyucusu olma rolünün önüne koymayı bırakmaya çağırıyoruz. ‘ diyor. Yunanistan devletinin  bu söylediklerinde tek hiddetlenecek yer var Ama Çavuşoğlu siyaseten deneyimli biri olarak bu söylenenleri manipüle ediyor ve ondan dikkatleri uzaklaştırmaya çalışıyor. Yunanistan aslında ‘ iç menfaatleri, Ayasofya kadar önemli bir anıtın çok ayrıcalıklı olan koruyucusu olma rolünün önüne ‘ koymayın diyor. Bence kızdıkları yer burasi ,onları dedirten şey yaptıkları çirkin oyunun ulusal ya da uluslararası kamuoyunda deşifre olmasındandır.Yoksa Yunanistan devletinin Ayasofya için için yaptığı açıklama oldukça olgun ve anlaşılır tabi onlar başka anlamak istiyor

Kontantinopolis’in Osmanlı tarafından ele geçirilisinin 567.yılı vesilesiyle Ayasofya ile ilgili tüm  bu süreçleri başlatan Turkiye’nin taraflı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan AK Parti Merkez Yönetim Kurulu (MYK) toplantısında, son günlerde ibadete açılması tartışılan Ayasofya da gündeme geldi. Erdoğan’ın gerilimi iyice arttıracak bir kararı bu toplantıda şu şekilde “Ayasofya’da namaz da kılınır, Fetih Suresi de okunur. Buna ancak ve ancak aziz milletimiz karar verir” değerlendirmesini yaptığı belirtildi. Edinilen bilgiye göre Erdoğan, Fatih Sultan Mehmet Vakfı’na ait olan ve İstanbul’un fethinin sembolü niteliğindeki Ayasofya’nın 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye dönüştürüldüğünü anımsattı. Erdoğan, kurmaylarına “Ayasofya için bir çalışma yapın, değerlendirip konuşalım” açıkladı.

Hürriyet’ten Gizem Karakış’ın haberine göre; Erdoğan, “Ayasofya cami olarak turistler tarafından ziyaret edilmeye devam edilebilir. Sultanahmet’te olduğu gibi. Buna milletimiz karar vermeli” değerlendirmesini yaptı. Erdoğan toplantıda ayrıca “Bu konuda çok hassas olun” talimatını da vererek, acele edilmemesini, konunun iyi araştırılmasını istedi.

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Sözcüsü Ömer Çelik, AKP Merkez Karar ve Yönetim Kurulu (MKYK) toplantısı devam ederken, parti genel merkezinde basın toplantısı düzenledi. Yapilan toplantıda Ayasofya’yı  camiileştirmeyle ilgili  de şu açıklamaları yaptı.

KÜÇÜK ORTAK : “AYASOFYA’DAN ÇAN DEĞİL EZAN SESİ YÜKSELECEK”

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, gündemle ilgili yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamaları arasında Ayasofya da vardı.Küçük ortaktan  Erdoğan’a destek açıklaması gecikmedi .

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Ayasofya ile ilgili süren tartışmalar için “Son günlerde Yunanistan’ın sivil ve askeri yöneticilerinden gelen tehditvari açıklamalar milli tahammülü zorlamaktadır. Herkes hesabını buna göre yapmalıdır Ayasofya’dan çan sesi değil Allah’ın izni ile ezan sesi yükselecektir.” dedi.

CHP’nin Ayasoyfa tavrı ise CHP Parti Sözcüsü Faik Öztrak tarafından parti genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında gündeme ilişkin açıklamalar esnasında ifade edildi. Toplantının sonunda gazetecilerin Ayasofya’nın ‘yeniden ibadete’ açılmasıyla ilgili sorusuna  CHP Parti sözcüsü Öztrak  AKP’yi kastederek “18 yıldır iktidardasınız, tek adamın kararına bakar iş. Bunu istismar etmeyin, bunun üzerinden siyaset yapmayın, açacaksanız açın” dedi. AKP’nin 18 yıldır ne zaman başı sıkışsa Ayasofya’yı ortaya attığını savundu.

AKPli Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Konstantinopolis’in ele geçirilisinin 567. yılı etkinlikleri sonrasinda “Ayasofya’da namaz da kılınır, Fetih Suresi de okunur. Buna ancak ve ancak aziz milletimiz karar verir” demesinin hemen ardından kurmaylarına Ayasofya kilisesinin  camiiye dönüştürülmesi için çalışmalara başlayın talimatı vermişti. Bunun üzerine sağ ve muhafazakar parti, dernekçe vakıflar kendi aralarında bir yarışa girdiler.

İlk önce bu durumdan kendine vazife çıkaran  ‘Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği’ Ayasofya’nın camiye  döndürülmesi için başvuru yaptı. Danıştay 10. Dairesi yapılan başvuru dilekçesini ele almak için 2 Temmuz 2020 tarihini verdi. Unutmadan ekleyelimki ‘Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği’  Ayasofya hakkında 2005, 2008, 2012, 2015 ve 2016 yıllarında çeşitli başvurular yapmıştı.

 İYİ PARTI’NİN ‘AYASOFYA CAMİ’NİN MÜSLÜMANLAR İÇİN TOPLU İBADETE AÇILMASI ‘ ÖNERGESİNE AKP GECİT VERMEDİ 

Ardından IYI parti de bu kapsamda meclise “Ayasofya Cami’nin Müslümanlar için toplu ibadete açılması” amacıyla araştırma önergesi vermişti. Bu araştırma önergesinin sonucunu ise  IYI parti sosyal medya hesabından şu şekilde duyurdu: “Grup Başkanvekilimiz ve İzmir Milletvekilimiz Sayın D.Müsavat Dervişoğlu tarafından “Ayasofya Cami’nin Müslümanlar için toplu ibadete açılması” amacıyla Meclis Başkanlığına sunulan Araştırma Önergesi Ak Parti’nin ret, MHP ve HDP’nin çekimser oyları neticesinde kabul edilmemiştir.

Recep Tayyip Erdoğan 8 Haziran Pazartesi günü TRT’de yaptığı açıklamada, “Bu sefer de kalkıyorlar sakın ha Ayasofya ile ilgili orayı camiye çevirmeyin diyorlar. Türkiye’yi siz mi idare ediyorsunuz? Böyle bir adım atılacaksa bunun yetki sahipleri bellidir. Bu ülkenin dinamiklerinde yanan bir şey var. Şu anda biz bir hukuk devleti olarak Danıştay’ın vereceği kararı bekliyoruz. Kararı verdikten sonra atılması gereken neyse o adımlar atılır” dedi

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, partisinin MYK toplantısında gündeme ilişkin kritik başlıkları kurmaylarıyla birlikte masaya yatırdı. Ve sonunda Kılıçdaroğlu Ayasofya ile konuşma kararı verdi. Ayasofya için Kılıçdaroğlu:”Yetki Cumhurbaşkanı Erdoğan’da. 18 yıldır yapılmayan şey şimdi neden yapılmaya çalışılıyor” dedi. Kılıçdaroğlu kurmaylarının açıklamasını ve imasını tekrarladı.

Saadet partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya’dan iktidara şu çağrı yapıldı “Emin olun ki halk artık iktidardan Ayasofya’yı konuşmasını değil, atacağı adımı bekliyor. Gerekli siyasal çoğunluğu da var. İktidara tavsiyemiz; Ayasofya’yı bir polemik konusu yapmayın, siyasi rantlarınıza alet etmeyin. Bir adım atacaksanız başta Saadet Partisi olarak size en büyük desteği vermeye hazırız.”

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet  Davutoğlu, haftalık değerlendirme toplantısında konuştu. Ayasofya’nın muslümanların ibadetetine  açılabileceği yönündeki açıklamalarla ilgili  “Kutsallarımıza, ortak sembollerimize sıkıştığınızda kullanacağınız bir kart muamelesi yapmaktan vazgeçin” dedi.

Davutoğlu “Kutsallarımıza, ortak sembollerimize sıkıştığınızda kullanacağınız bir kart muamelesi yapmaktan vazgeçin. Öncelikle şunu açıkça ifade edelim, Ayasofya sizin elinizde bir malzeme, bir araç veya bir pazarlık kartı değildir” ifadelerini kullandı.

Davutoğlu , Ayasofya’nın fethin sembolü olduğuna dikkati çekerek “Cumhurbaşkanı çıksın, Ayasofya’nın açılmasının niçin tezgah olduğunu millete açıklasın. Ardından bu tezgahın nasıl bozulduğunu da bizlere bir anlatsın. Sonra oturur, Ayasofya’nın açılmasını beraber konuşuruz” görüşünü paylaştı.

Elbette Ayasofya kilisesi uzun süredir Türk politikacıların gündeminde, 60 yılların ortasından itibaren Ayasofya’nin statüsü ile ilgili tartışmalar devam ediyor. Bugün yine Ayasofya’nin statüsünü  kamuoyunun gündemine taşıyan Türkiye Cumhûriyeti Cumhurbaşkanı Erdoğan ilk olarak Ayasofya ile ilgili 2013 yılında konuşuyor . Cumhurbaşkanı Erdoğan 2013’te, Konstantinopolis’in ele geçirilişinin 560. yıldönümünü vesilesiyle  bazı muhafazakar-milliyetçi  sivil toplum kuruluşlarının “İstanbul’un fethinin imzası olan Ayasofya yeniden ibadete açılsın” çağrılarına da, bunun “bir oyun” olduğunu belirterek, neyi ne zaman yapacakların bildiklerini söyleyerek yanıtı vermişti. Tabi o dönem de başbakan olan Erdoğan yine aynı senenin Mayıs ayında partisinin Kızılcahamam’daki kampında milletvekillerinin konuyla ilgili soruları üzerine “Sultanahmet çok boş. Sultanahmet dolarsa Ayasofya’yı da gündeme alabiliriz” yanıtını vermişti. Erdoğan’ın en son konuşması ise 31 Mart yerel seçimleri öncesi TGRT de yayınlanan seçim özel programına konuk olan Erdoğan  Ayasofya müzesinin ücretsiz olmasıyla ilgili gelen soruya  “Olmayacak şey değil. Adını artık müze değil, Ayasofya Camii koyarız. Müze statüsünden çıkar” diyerek cevap vermişti.

Türkiye devletinin muhafazakar  Cumhurbaşkanı Erdoğan Ayasofya konusunda  bu sefer oldukça ciddi gibi gözüküyor. Türkiye’deki muhalefetin söylemini de olduğu gibi yansıtmaya çalıştım. IYI parti daha ırkçı-milliyetçi söyleme sahip bir parti ve Erdoğan’ın siyaseten blöf yaptığını düşünerek, onu boşa çıkarmak için TBMM’ye Ayasofya’nin müslümanlar için ibadete açılması için  araştırma önergesi dahi verdi.Fakat ilginç olan ise Türkiye’de Ayasofya ile tartışmayı başlatan hükümet okan AKP mecliste bu araştırma önergesine hayır dedi. Bu oylamaya MHP ve HDP ise çekimser oy kullandi. Tepkisinin nedenini ise biz 2 temmuz’da ki Danıştay kararını bekleyeceğiz diye açıkladı.

IYI parti blöf olarak gördüğü bu karar için harekete geçen muhalif partiyken , CHP ve GELECEK partisi de AKP’nin Ayasofya üzerinden duygu sömürüsü yaptığını ve Ayasofya’yı siyasete alet etmemesi gerektiğini ifade ettiler. CHP “Yetki Cumhurbaşkanı Erdoğan’da. 18 yıldır yapılmayan şey şimdi neden yapılmaya çalışılıyor” diyerek önümüzde  seçim olabileceği ve Erdoğan’ın bu hareketinin nedeninin seçimler olduğu düşüncesi var.  Ayasofya ile ilgili  milliyetçi-muhafazakar oyların olduğu gibi AKP hanesine gitmesini böylece önlemek istiyor. Çok açık söyleyeyim bu iş blöf  olmaktan çıkarsa CHP AKP hükümetine destek verecek. Bunun yegane nedeni ise yine oy, yine siyasi rant olarak söyleyebilirim.

Davutoğlu ve GELECEK partisi AKP’ye seslenerek ‘Kutsallarımıza, ortak sembollerimize sıkıştığınızda kullanacağınız bir kart muamelesi yapmaktan vazgeçin.’ Dedi.  Erdoğan’ın son döneme kadar her Ayasofya meselesi açıldığında bu soruya karşı Ayasofya’nın müslümanlar için ibadete açılma  isteğinin aslında  ‘tezgâh ‘ olduğunu  söylüyordu.Bir çok boş cami var, siz önce Sultanahmed camini doldurun sonra ona da bakarız diyerek konuyu kapatıyordu. İşte Davutoğlu bu tezgâhı “Cumhurbaşkanı çıksın, Ayasofya’nın açılmasının niçin tezgah olduğunu millete açıklasın.” sonra da ”Ayasofya’nın açılmasını beraber konuşuruz” dedi. Elbette Erdoğan’ın siyaseten demogoji yaptığını en iyi bilebilecek  insanlardan biri Ahmet Davutoğlu olsa gerek, çünkü Erdoğan’a siyasette uzun süre arkadaşlık etmiş birisidir. CHP gibi  GELECEK partisi lideri Ahmet Davutoğlu da blöf değilde TBMM’de Ayasofya’nın ibadete açılması dosyası  önlerine gelirse seve seve destek verecektir. SAADET partisi de GELECEK Partisi gibi Ayasofya’nın  istismar malzemesi olarak kullanılmasının karşısında fakat SAADET partisi de bu karar TBMM’ye geldiğinde destekleyerek partilerden olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.

IYI partinin araştıma önergesine verilen tavırlara bakılınca beni oldukça  şaşırtan HDP’nin çekimser oy kullanmasıydi . Özellikle partinin internet sitesi olsun,gazeteler olsun neyi taradıysam bir sonuç alamadım. HDP Ayasofya ile tek bir söz dâhi etmemişti. IYI partinin Ayasofya’nın Müslümanlar için ibadete açılmasına hayır değil de çekimser oy kullanmasının bir açıklamasını açıkça ben bulamadım. Biz Rumlara ilişkin bir süredir sanki bilerek bir tavır sergileniyor,yada üst üste gelen şeyler bizi öyle düşünmeye sevk ediyor . Biliyorsunuz ki Nisan,Mayıs ve Haziran ayları Türkiye’de soykırım  aylarıdır.Bu sene HDP ve HDK bu aylar için çeşitli bildiriler ele alındı..İşte hazırlanan bildiriler ile Süryani, Ermeni ,Çerkez halkına yapılan soykırımlar  kınandı ve devleti soykırımlarla ile yüzleşmeye çağrıldı.Fakat HDP-KDK bu sene ki 19 Mayis 1919 Pontos Rum soykırımını görmezden geldi, tepkiler gelmeye başlayınca da ilerleyen saatlerde bildirisiz şekilde twiter hesabından Halklar ve İnançlar komisyonu attığı bir twitle soykırımı kınadı. Ve Kürtlere karışı devlet soykırım politikalarını tüm hızıyla yürütürlürken bizler ile olmak yerine HDP TBMM’de 23 nisan güzellemesi yapıyordu.Ne diyelim canları sağolsun , maalesef sözkonusu bizler olunca böyle ayrımcılıklar da normal oluyor.Neyse Ayasofya’ya dönecek olursam günlerdir medya taraması yapmama rağmen Ayasofya ile ilgili tek bir paylaşımdahi bulamadım.Elbette sevgili Garo Paylan twitter hesabından duyarlılık çağrısı yapan bir mail atmış, bizler Garo Paylan’ı kendisini çok iyi ifade etmesiyle de tanıyoruz.İsterdik ki üstü kapalı şekilde konuşmak yerine TBMM’de bu duruma ilişkin HDP ve kendisi ne düşünüyor anlatabilirdi, fakat böyle bir yol izlenmedi.Bu tavrın nedenini umarim birgün kendileri bize anlatır, hem biz Ortodokslar açısından hem de insanlık mirası olan Ayasofya’ya bu şekilde bir saldırı söz konusu iken bu sessizlik HDP için oldukça manidar olduğunu söylemeliyim. Umarım HDPli dostlarımız  bu ataleti üzerlerinden bir an önce atarlar ve geçmişte olduğu gibi yanımızda olmaya devam ederler. Ne olursa olsun bizler HDP’nin, Kürt halkının yanında durmaya devam edeceğiz. Faşizme, ırkçılığa, inkarcılığa karşı karşı ancak birlikte mücadele edersek başarılı oluruz. Küçük hesaplarla, günlük politikalar yüzünden birliğimizi tehlikeye atacak şeyler yaparsak geçmişte olduğu gibi bundan kazançlı çıkacak tek güç sadece soykırımcılar olacaktır.

Ayasofya üzerinden geliştirilen şey sadece seçim blöfü mü? Bu hükumetin icraatlarına bakarsak her şeyin olabileceğini görüyoruz. Amberin Zaman bu konu hakkında ‘Başka Bir Bizans Kilisesi Türkiye’de Cami Oluyor’ adlı makale yayınladı. Iznik ve Trabzon da bulunan iki Ayasofya kilisesi üzerinden bir değerlendirme yazısıydı.Iki kilisenin de zamanla nasıl camiye dönüştürüldüğü anlatılıyordu. Bahse konu olan Iznik Ayasofyasi erken dönem Hıristiyanlığı sırasında yapılmıştı.Roma İmparatorluğu’nun dört bir yanından gelen din adamları , 325 yılında Birinci Ekümenik Konsey’de Hıristiyan inancı hakkında fikir birliğine varabilmek için Iznik Ayasofya kilisesinde  toplanmıştı .  Hıristiyanlık tarihi için çok ayrı yeri olan bir kiliseydi.Diğer bir çok kilise’de olduğu gibi uzun yıllar camii olarak kullanılmış, daha sonra müzeye dönüştürülmüştü. Bu konular ile ilgilenen Başbakan yardımcısı Bülent Arınç, 2012 senesinin Temmuz ayında bu konuda şu açıklamayı yapmıştı  “İznik Ayasofya camisini ibadet etmek için açtık. İnşa’allah, Trabzon’daki Ayasofya camisinin açılışını da teslim edeceğiz. Cami müzeye dönüştürülmüştür, böyle şeyler kuralımız sırasında gerçekleşemez. Camiler Allah’a ibadet yeri ”dedi.Aynı sene Trabzon Ayasofya’nın da camiye dönüştürüldüğünün haberini yine müjdeyle verdiler

Amberin Zaman iki Ayasofya kilisesinin dönüştürülme sürecindeki mahkeme kararları belki emsal teşkil edebilir dese de yazının sonunu ise şöyle bitiriyor. ‘İstanbul’da Ayasofya’yı dönüştürmek çok zor görünüyor. Ünlü bazilika üzerinde restorasyon çalışmaları AKP yönetiminin on yılı boyunca devam etti ve yeni freskler ortaya çıkarıldı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Ayasofya’nın geleceği hakkındaki spekülasyonları reddetti.  2012 yılında yaklaşık 3.3 milyon ziyaretçi alan müze, Bizans tarihçisi Kalas’ın “para üreten bir makine” sözleriyle. Kalas, Ayasofya’nın “tam da bu nedenle camiye dönüştürülmeyeceğine inanıyor..[hükümet] bunun olmasını istemediği için değil” dedi.’ HDP hariç yukarıda görüşlerini aktardığım çoğu siyasetçi ve partiler de aslında bu sürece demogoji olarak bakıyorlar. Siyaseten hükümet partisi olan AKP’nin Ayasofya üzerinden rant devşirmenin peşinde olduklarını ifade ediyorlar. Bende aslında siyaseten bu süreci AKP’nin kullandığını düşünüyorum. Ayrıca Ambarin Zaman’in Bizans tarihçisi Kalas’tan alıntıladığı belirlemeye ek yapmak isterim.’Para üreten makina’ iktidar olmadan hiç bir işe yaramaz, yani para kendisine gelmeyecekse hiç bir anlamı yok, Erdoğan’da iktidarı kaybedeceğini düşünürse şeytanla  bile yatağa girebilir. Çözüm sürecinin bitirilme tarzı, darbe girişimi fırsatçılığı ve Kürtlere karşı başlatılan soykırım,Suriye,Rojava ve Libya operasyonları bunu açıkca gösterdi. İki Ayasofya örneğinde olduğu gibi şu an ki iktidar ve ortakları eğer fırsatını bulursa Ayasofya’yı camiiye dönüştüreceklerinden hiç kuşkum yok, ha o fırsatı bulacaklar mı onu bilmiyorum, onu hep beraber göreceğiz

Şimdi ayakta duran,Ortodoks dünyası için çok büyük öneme sahip olan, ayrıca insanlık mirası olan ve Unesco tarafından koruma altına alınan Ayasofya I.Justinianus’a karşi dini bir yaklaşımı olan Nika ayaklanması sırasında imparatora tepki olarak yakılan II.Ayasofya’nın yerine yine aynı yerde 532-537 tarihinde Bizans imparatoru Justinianus tarafından yaptırılmıştır. Şimdiki Ayasofya’ya göre ilk iki Ayasofyadaha mütevazi yapılardı. II. Ayasofya’nın 23 şubat 532 yılında yıkılmasından hemen bir kaç gün sonra kendinden önce gelen tüm imparatorlardan daha görkemli bir kilise yaptırmak için talimat verdi. Kilisenin yapımı için mimarlar olarakfizikçi Miletli İsidoros ile Matamatikçi Trallesli Anthemius’u görevlendirdi.Bir anlatıya göre imparator Ayasofya için yapılan hiç bir planı kabul etmez. İsidoros tabi çalışmalara gece gündüz devam eder, iyice yorulan İsidoros taslakları hazırlarken uyuya kalır, uyandığında ise Ayasofya’nın hazırlanmış planını önünde bulur. Hızlı olması açısından da inşaatta kullanılacak malzemelerin üretilmesi yerine imparatorluk toprakları dahilinde yer alan tapınaklardan yontulmuş hazır malzeme kullanılma yoluna gidilmiştir. ‘Böylece binanın yapımında Efes’teki Artemis Tapınağı’ndan, Mısır’daki Güneş Tapınağı’ndan (Heliopolis), Lübnan’daki Baalbek Tapınağı’ndan ve daha birçok tapınaktan getirtilen sütunlar kullanılmıştır. Bu sütunların altıncı yüzyıl olanaklarıyla nasıl taşınabildiği ilginç bir konu oluşturmaktadır. Kaplama ve sütunlarda kullanılan renkli taşlardan kırmızı porfir Mısır, yeşil porfir Yunanistan, beyaz mermer Marmara Adası, sarı taş Suriye ve kara taş İstanbul kökenlidir. Ayrıca Anadolu’nun çeşitli yörelerinden gelen taşlar kullanılmıştır.‘(helenhaber) ‘23 Aralık 532’de başlanan yapım çalışması 27 Aralık 537’de tamamlandı. Kilisenin açılışını Justinianus ve patrik Eutychius büyük bir törenle birlikte yaptılar. Ayasofya o zamana kadar en büyük yapı olarak kabul edilen Süleyman’ın Tapınağı’ndan daha büyük olduğundan İmparator I. Justinianus (Jüstinyen) halka yaptığı açılış konuşmasında “Ey Süleyman! Seni yendim” demiştir.'(helenhaber)

Ayasofya kendi yerinde kendisinden önceki iki Ayasofya ile birlikte tam 1483 sene boyunca bir çok gücün egemenlik mücadelesine şahit oldu.Önce Bizans içerisinde ki egemenlik savaşlarına, daha sonra ise Bizans’a(Doğu Roma’ya) karşı egemenlik savaşlarına şahit oldu. Sırasıyla önce Latinler, sonra Osmanlı Konstanrinopolis’i alınca bu paha biçilemez olan insanlık abidesi güçlerinin simgesi haline geldi.Bizans ya da Doğu Roma için söylemek gerekirse Krallar ilk defa krallık taçlarını burada giydiler. Latinler haçlı seferlerinde Konstantinopolis’i alınca tüm  şehir yağmalandığı gibi Ayasofya’yı da yağmaladılar. Ayasofya’yı Roma Katolik kilisesine bağlı Katedral haline getirdiler ve yine Latin krallar burada kaldığı müddetçe krallık taçını burada giydiler. Osmanlı da benzer bir şeyi yaptı ve Konstantinopolis’in ele geçirilmesinin simgesi olarak bu mimarı harikası Ayasofya’yı seçti. Ayasofya’yı her ele geçirenin yaptığı gibi Osmanlı’da kendi ibadet anlayışına göre Ayasofya’yı camiiye dönüştürdü.Osmanlı tarihteki yerini aldıktan sonra ortaya çıkan Cumhuriyet ise 1934-35senesi itibarıyla Ayasofya’yı müze haline getirdi. Unesco’nun dünya mirası listesinde de yerini alan Ayasofya nasıl ki 1483 senedir egemenlerin ulusal ve uluslararası güç savaşimlarına karşı direnmişse,bundan sonra da direnmeye devam edecektir.

Coğrafyamız özelinde söylemem gerekirse insanlık maalesef yine sınıfta kaldı.Ayasofya bir anlamıyla da insanlığın kendisini test ettiği mihenk taşı özeliğine de sahip olduğunu düşünüyorum. Ayasofya öncelikle Ortodoks dünyası için, ayrıca insanlık mirası olarak çok büyük öneme sahiptir, Yaşadığımız coğrafya da Ayasofya ile birlikte 1500 yıllık insanlık deneyimi sonrasında bile hala bunları yapabiliyorsak, yada yapanlara karşı neredeyse hiç ses çıkaracak gücümüz yoksa, insanlığın karınca misali gibi dahi yol alamamış olduğunu üzülerek görüyoruz.Umarım ulusal ve uluslarararası kamuoyu harekete geçer de hükümetin ve ortaklarının hatta sessizliklerinden dolayı muhalefeti de katabiliriz ki böylesi bir mirası yok etmesine izin verilmez. Ayasofya’ya utancımızdan dolayı başımız aşağıdadır, bu utançtan ancak Ayasofya’ya olan görevimizi yerine getirerek kurtulabiliriz.Herkesin aklını kaybettiğini düşünmüyorum. Sağ ya da sol, aşağı ya da yukarısını ayırmadan, duyarlı olan her kesim elini taşın altına koyarak bu barbarlığı durdurmak için çaba sarf etmesini istiyorum