İranlı general Kasım Süleymani’nin öldürülüşü: Neler oluyor, kim ne diyor?

Bağdat Uluslararası Havaalanı’na düzenlenen füze saldırısı sonrasında İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Genel Komutan Yardımcısı Ebu Mehdi el Mühendis’in öldürüldüğü bildirildi.

Haberi ilk olarak Irak devlet televizyonu duyurdu. İran devlet televizyonuna göre, İran Devrim Muhafızları da Kasım Süleymani’nin öldürüldüğünü doğruladı.

ABD’den açıklama

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ise bir açıklama ile Kasım Süleymani’nin ABD operasyonuyla öldürüldüğünü duyurdu.

“ABD ordusu, Başkan’ın yönlendirmesiyle, yurt dışındaki ABD personelini korumak için, ABD’nin terör örgütü kabul ettiği İran Devrim Muhafızları – Kudüs Gücü’nün lideri Kasım Süleymani’yi öldürerek kararlı bir savunma eylemi gerçekleştirdi.

“Süleymani aktif olarak Amerikan diplomatlarına ve hem Irak hem de bölgenin geri kalanındaki Amerikalı görevlilere saldırma planları hazırlıyordu. General Süleymani ve emrindeki Kudüs Gücü, yüzlerce Amerikalının ve koalisyon üyesinin öldürülmesinden ve binlercesinin yaralanmasından sorumluydu.”

ABD’nin üstlendiği saldırıda Süleymani’nin yanı sıra Irak’taki Şii milis grubu Haşdi Şabi’nin Komutan Yardımcısı Mehdi el Mühendis ve örgütün havalimanı protokol görevlisi Muhammed Rıza dahil yedi kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor.

ABD Başkanı Donald Trump da haberlerin ardından Twitter üzerinden sadece Amerikan bayrağının olduğu bir paylaşım yaptı.

İran’dan tepki

Saldırının ardından İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Twitter üzerinden paylaşımlarda bulundu.

ABD’nin saldırısını “suikast” ve “uluslararası terörizm” olarak niteleyen Zarif, “Son derece tehlikeli ve aptalca bir gerilim tırmanışı. ABD bu haydutça maceraperestliğin tüm sonuçlarından sorumludur” dedi.

İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney de, Süleymani suikastinin ardından yaptığı açıklamada “Süleymani’yi öldüren suçluları mutlak bir intikam bekliyor. Süleymani’nin öldürülmesi, ABD ve İsrail’e karşı direnişin motivasyonunu ikiye katlayacak” dedi.

Hamaney ayrıca Süleymani’nin ölümü nedeniyle İran’da 3 günlük yas ilan etti.

İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun eski Genel Komutanı Muhsin Rızai de Twitter üzerinden paylaştığı mesajında, “Kasım Süleymani, şehit kardeşlerine katıldı ancak ABD’den acı bir intikam alacağız” ifadelerini kullandı.

İran Savunma Bakanı Tuğgeneral Amir Hatami’den de “Tahran, Süleymani’nin öldürülmesi için ezici bir intikam alacak” açıklaması geldi.

İran Devrim Muhafızları Sözcüsü Tuğgeneral Ramazan Şerif, Süleymani’nin öldürülmesiyle ilgili yaptığı açıklamada ABD ve İsrail’in “sert bir karşılık” alacağını söyledi.

“Bugün İsrailliler ve Amerikalılar, uluslararası düzenlemeleri ve hukuku ihlal ederek, kaba bir suç işlemiştir ve kendilerine çok sert bir karşılık verileceğinden emin olabilir”

‘Bir taraftan yas tutarken, diğer yandan da intikam kararlılıklarının arttığını’ belirten Şerif, “Amerikalıların ve Siyonistlerin mutlulukları kısa sürecek ve yasa dönüşecek” diye konuştu.

Şerif, Süleymani’nin ölümünün Devrim Muhafızları için “yeni bir sayfa açtığını” da sözlerine ekledi.

Yeni Kudüs Gücü Komutanı İsmail Gani oldu

ABD’den vatandaşlarına Irak’ı terk etme çağrısı

Öte yandan gelişmeler üzerine ABD Dışişleri Bakanlığı vatandaşlarına seyahat uyarısında bulundu.

Açıklamada, “Orta Doğu’da artan gerilim nedeniyle tüm vatandaşlarına Irak’ı terk etme” çağrısı yapıldı.

ABD ayrıca, tüm konsolosluk hizmetlerinin durdurulduğunu da bildirdi.

Travel – State Dept

✔@TravelGov

#Iraq: Due to heightened tensions in Iraq and the region, we urge U.S. citizens to depart Iraq immediately. Due to Iranian-backed militia attacks at the U.S. Embassy compound, all consular operations are suspended. U.S. citizens should not approach the Embassy.

5.420

10:17 – 3 Oca 2020

Twitter Reklamları’na ilişkin bilgiler ve gizlilik

4.167 kişi bunun hakkında konuşuyor

Montchalin: Dünya artık daha tehlikeli bir yer

Fransa’nın Avrupa İlişkilerinden Sorumlu Devlet Bakanı Amelie de Montchalin, Süleymani’nin öldürülmesiyle ilgili yaptığı açıklamada, “Bu sabah, çok daha tehlikeli hale gelmiş bir dünyaya uyandık” diyerek Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un en kısa sürede bölgedeki güçlerle görüş alışverişi yapacağını söyledi ve ekledi:

“Olmasından korktuğumuz şeyi yaşıyoruz: ABD ile İran arasındaki tansiyonun yükseldiğini görüyoruz. Bu tarz operasyonlar olduğu dönemlerde tansiyonun arttığını görürüz ancak her şeye rağmen arzu edilen istikrar ve tansiyonun düşürülmesidir. Fransa’nın tüm çabalarının odağında barış veya en azından istikrar için gerekli koşulların oluşması var. Bizim işimiz taraf tutmak değil, ancak her tarafla konuşmak.”

Rusya: ABD bölgedeki güç dengesini değiştirmek istiyor

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova da Süleymani’nin öldürülmesiyle ilgili açıklama yaptı.

Zakharova, Facebook sayfası üzerinden yaptığı açıklamada, “Bu olay, bölgede tansiyonun artması dışında başka hiçbir işe yaramaz ve bundan milyonlarca kişi etkilenecek” dedi.

Zakharova ayrıca ABD’nin “bölgedeki güç dengesini değiştirmek istediğini” söyledi.

Rusya Federasyon Konseyi Uluslararası İşler Komitesi Başkanı Konstantin Kosaçev ise olayı, kısa süre önce “Bağdat’taki ABD büyükelçiliğine saldırının intikamı olduğunu” söyledi ve bunun “çok kötü bir senaryo olduğunu” belirtti.

“Eğer öyleyse ne yazık ki misilleme uzun sürmeyecek. Çünkü savaşların başlaması kolay ancak bitmesi çok zor. Bu çok acı haber Amerikalılar ile Irak’taki radikal Şiiler arasında yeni çatışmaların habercisi.”

Çin’den soğukkanlılık çağrısı

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Gıng Şuang da Kasım Süleymani’nin öldürülmesiyle ilgili yaptığı açıklamada, “tüm tarafları özellikle de ABD’yi soğukkanlılığını sürdürmeye ve gerilimi tırmandırmaktan kaçınmaya” çağırdı.

Şuang, uluslararası ilişkilerde güç kullanımına karşı çıktıklarını ve tüm tarafların BM ilkeleri ile uluslararası ilişkilerin temel normlarına saygı duymasını savunduklarını söyledi.

“Irak’ın egemenlik hakkı, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğüne saygı duyulmalı. Ortadoğu ve Körfez bölgesinin barış ve istikrarı korunmalı.”

Kasım Süleymani’nin öldürülmesi ne anlama geliyor?

Kasım Süleymani, ABD ile birlikte İran’ın bölgedeki en büyük rakipleri Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de bölgedeki milis güçlere destek vermekle suçladığı, İran’ın ülke dışındaki operasyonlarından sorumlu komutanı.

1998’de Kudüs Gücü’nün komutanı olan Süleymani, Lübnan’da Hizbullah’la, Suriye’de Baas yönetimiyle ve Irak’taki Şii silahlı gruplarla İran’ın ilişkilerini daha da yakınlaştırmada önemli rol oynadı.

İsrail ve bazı Arap ülkelerinin istihbaratları tarafından defalarca suikast girişiminde bulunulduğu ve her seferinde bu girişimlerin engellendiği belirtiliyor.

Kudüs Gücü, ABD’nin “yabancı terör örgütleri” listesinde yer alıyor.

İran ordusunun en önemli yöneticilerinden, üst düzey komutanlarından birinin ABD tarafından öldürülmesi, İran ve ABD arasındaki gerilimin çok daha ciddi boyutlara ulaşabileceğini gösteriyor.

Süleymani’yle birlikte öldürüldüğü iddia edilen El Mühendis de, Amiri’den sonra Irak’taki Haşdi Şabi güçlerinin ikinci önemli komutanıydı. Hizbullah Tugayları’nın komutanı olan el Mühendis, yaklaşık bir yıl önce verdiği bir röportajda Kasım Süleymani’yle ilişkisi için “bir askerin komutanına olan bağlılığı gibi” demişti.

ABD, 8 Nisan 2019’da Haşdi Şabi’yi “terör örgütü” olarak kabul ettiğini açıklamıştı.

Orta Doğu uzmanları, Twitter üzerinden operasyonun önemini ve olası sonuçlarını değerlendirdi.

Washington merkezli Ortadoğu Enstitüsü Direktörü Charles Lister, “Süleymani’nin öldürülmesinin sonuçlarını tahmin etmek zor, bu Ortadoğu’da son yılların en büyük haberi” dedi, ABD’nin yakında Suriye ve Irak’tan tamamen çekilebileceğini yazdı.

Global Politikalar Merkezi’nin Devlet Dışı Aktörler Programı Direktörü Hassan Hassan da, “İran, ABD’nin vereceği olası yanıt konusunda fazla rahat davrandı” diyerek, İran’ın son haftalardaki eylemlerini sıraladı:

“ABD’nin insansız hava aracını düşürdü-Suudi Arabistan’ın petrol tesislerine saldırdı. Amerikan üssüne saldırıp bir Amerikalı müteahhidi öldürdü. ABD büyükelçiliğine saldırı organize etti. Tüm bunların ardından Süleymani yenilmez olduğunu düşünerek rahatça ortada dolanmaya devam etti.”

Irak’ta çalışan gazeteci ve araştırmacı Patrick Osgood ise “ABD ya İran’la savaşa hazır -ki böyle olması düşük bir ihtimal- ya da büyük bir gaz tankerine bir sigara atıp çekildi, Iraklıları da bunun sonuçlarını yaşamak üzere arkasında bıraktı” yorumunu yaptı.

Ne oluyor?

ABD’nin Irak’ta İran destekli Haşdi Şabi’ye dönük hava saldırıları Bağdat’taki ABD Büyükelçiliği önünde yılbaşı arifesinde protesto edilmiş, protestolar zamanla elçiliği basma girişimine dönüşmüştü.

Protestocular binanın camlarını kırarken, bazı noktaları ateşe vermiş; saldırı üzerine ABD’nin Bağdat Büyükelçisi ve elçilik personeli binadan ayrılmak zorunda kalmıştı.

ABD Başkanı Donald Trump bu olayın ardından verdiği mesajlarda İran’ı hedef almıştı: “(Irak’taki) herhangi bir tesisimizde herhangi bir can kaybından, yaralanmadan veya zarardan tamamen İran sorumlu tutulacaktır. O durumda çok büyük bir bedel ödeyecekler. Bu bir uyarı değil, tehdittir.”

Bu gelişmeler üzerine bölgeye asker gönderileceği duyurulmuştu.

ABD Savunma Bakanı Mark Esper, “Yaklaşık 750 asker bölgeye derhal intikal edecek” demiş ve ek güçlerin de önümüzdeki günlerde bölgeye gitmek üzere hazır olacağını açıklamıştı.

Kasım Süleymani’nin de öldürüldüğü hava saldırısı bu sıcak gelişmelerin üzerine geldi.

---

Karınca, BBC, Sputnik, MA

 

Kaynak : Gazete Karınca