İnsan hakları savunucusu Nesrin Sutude 34 yıl hapis cezası ile karşı karşıya

Tutuklu insan hakları avukatı Nesrin Sutude 34 yıl hapis ce 148 kırbaç cezası ile karşı karşıya. Sutude, İran’ın istismar edici zorunlu başörtüsü yasasını protesto eden kadınları savunması ve ölüm cezasına karşı çıkan açıklamaları nedeni ile adil olmayan yargılamalar sonucu suçlu bulundu. 

Arka Plan
Nesrin Sutude, 13 Haziran 2018’de Tahran’daki evinde tutuklanarak Evin cezaevine götürüldü ve o günden beri kadınlar koğuşunda tutuluyor. Sutude’nin kendi seçtiği avukatına erişimi, tutuklandıktan sonraki dört ay boyunca engellendi. Nesrin Sutude, tutuklandıktan sonra iki kez açlık grevi yaptı. Ağustos 2018’de cezaevinden yazdığı bir mektupta, keyfi olarak gözaltında tutulmasını ve ailesi ile arkadaşlarına uygulanan hukuki baskıları protesto etmek için açlık grevi yapacağını bildirdi. Bu mektupta, arkadaşı ve insan hakları savunucusu Ferhat Meysami’nin tutuklanmasına da atıfta bulundu. Kasım 2018’de İran yetkililerinin Ferhat Meysami’yi gözaltında tutmaya devam etmesini ve eşi Rıza Handan’ı tutuklamalarını protesto etmek için bir kez daha açlık grevi yaptı. Nesrin Sutude’nin eşi Rıza Handan 4 Eylül 2018’de tutuklanmıştı. Meysami ve Handan, “sistem karşıtı propaganda yaymak” ve “ulusal güvenliğe karşı suç işleme amacıyla toplanmak ve işbirliği yapmak” suçlarından mahkum edildi ve zorunlu başörtüsüne karşı yürütülen mücadeleye destek oldukları için her birine toplam altı yıl hapis cezası verildi.

Suçlamalar
Nesrin Sutude’ye yöneltilen en yakın tarihli suçlamalar, 2018’de İran’daki istismar edici, ayrımcı ve alçaltıcı zorunlu başörtüsü yasalarını barışçıl biçimde protesto ettikleri için yargılanan kadınları savunması da dahil olmak üzere Sutude’nin yürüttüğü barışçıl insan hakları çalışmalarından kaynaklanıyor. Savcılık yetkilileri iddianamede Sutude’ye yedi ayrı suç isnat etti. Bunların dördü, zorunlu başörtüsüne karşı çıkmasıyla bağlantılı olan şu suçlardı: “Yolsuzluğu ve fuhşu teşvik etmek,” “başörtüsü olmadan halkın içinde görünerek açıkça günah işlemek,” “kamu düzenini bozmak” ve “kamuoyunu rahatsız etmek.” Nesrin Sutude’nin avukat olarak müvekkilleriyle buluşması da dahil zorunlu başörtüsüne karşı yürüttüğü barışçıl insan hakları çalışmaları, hakkında ceza davası açmak için kullanıldı. Diğer üç suçlama, yani “ulusal güvenliği bozma amacıyla grup kurma,” “sistem karşıtı propaganda yayma” ve “ulusal güvenliğe karşı suç işleme amacıyla toplanma ve işbirliği yapma” suçlamaları da yetkililerin “suç” saydığı barışçıl faaliyetlere dayandırıldı. Bu faaliyetler, İnsan Hakları Savunucuları Merkezi ve Ölüm Cezasının Adım Adım Kaldırılması Kampanyası gibi insan hakları gruplarına üye olmayı ve Shaparak Shajarizadeh hakkında haberler yayımlamayı da kapsıyor. Shajarizadeh, zorunlu başörtüsünü barışçıl biçimde protesto ettiği için 20 yıl hapis cezasına mahkum edilmiş, cezasının 18 yılı ertelenmişti. Nesrin Sutude’nin yargı gücü başkanının seçtiği 20 avukattan oluşan listeden bir avukat seçmek yerine bağımsız bir avukat seçmekte ısrar etmesi bile savcılık yetkilileri tarafından cezai eylem olarak değerlendirildi. 30 Aralık 2018’de 28 No’lu Tahran Devrim Mahkemesindeki duruşması Sutude’nin yokluğunda yapıldı. Sutude, yargılamaların adil olmadığı gerekçesiyle duruşmaya katılmayı reddetmişti.

Ek Bilgi
Eylül 2016’da 28 No’lu Tahran Devrim Mahkemesi, Nesrin Sutude’yi “sistem karşıtı propaganda yaymak” ve “ulusal güvenliğe karşı suç işleme amacıyla toplanmak ve işbirliği yapmak” suçlarından yargıladı. Duruşma gününde Sutude’nin mahkeme salonuna girmesine izin verilmedi ve duruşma onun yokluğunda yapıldı. Son kez tutuklandığı güne kadar yargılandığı ve mahkum edildiği kendisine bildirilmedi. Mahkeme kararı, daha önce anılan suçların hiçbirine atıfta bulunmuyordu. Onun yerine hakim, ceza kanununun 510. Maddesi gereğince Sutude’yi daha ihtilaflı bir suç olan “ulusal güvenliğe zarar verme amacıyla ajanların saklanmasına yardım etmek”ten suçlu buldu ve bu suç için kanuni olarak verilebilecek en yüksek cezanın iki yıl üzerine çıkarak Sutude’yi beş yıl hapis cezasına mahkum etti. Mahkeme kararında yetkililer, Sutude’yi, İran içinde ve dışında İran’ın ulusal güvenliğini tehdit eden “karşı devrimcilerle” işbirliği yapmakla ve insan haklarını “bahane” ederek “yabancı diplomatlarla ve Tahran’daki yabancı ülke konsolosluklarında istihbarat yetkilisi olduğundan şüphe edilen kişilerle gizli toplantılar” yapmakla suçladı. Mahkeme kararında ayrıca “ulusal güvenliği tehdit eden ve devleti yıkma amacı taşıyan faaliyetlerini sürdürebilmesi için kendisine 50.000 Avroluk Saharov Ödülü verildiği” de belirtildi. Avrupa Parlamentosu tarafından 2012’de başka bir hapis cezası nedeniyle Evin cezaevinde tutulan Nesrin Sutude’ye, İranlı yönetmen Cafer Penahi ile birlikte Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü verilmişti. Uluslararası Af Örgütü, bu para ödülünün Nesrin Sutude’ye hiçbir zaman ulaşmadığını öğrendi.

İmza için 

Barışçıl insan hakları faliyetleri nedeni ile suçlanan Nesrin için harekete geçin! İran yetkililerine insan haklarını savunmanın suç olmadığını söyleyin:

Yargı Gücü Başkanı İbrahim Reisi

BM İran Daimi Temsilciliği aracılığıyla
Chemin du Petit-Saconnex 28
1209 Geneva, Cenevre, Switzerland İsviçre
Email: E-posta: iranunog@mfa.gov.ir

Nesrin Sutude geçtiğimiz haziranda tutuklandığında yürüttüğümüz Acil Eylemimiz için buraya tıklayınız.

Kaynak: Af Örgütü